Ăn dặm BLW, hay còn gọi là ăn dặm tự chỉ huy, đang trở thành xu hướng được nhiều bậc cha mẹ hiện đại lựa chọn để khởi đầu hành trình ăn dặm cho bé yêu. Khác với phương pháp truyền thống, ăn dặm BLW khuyến khích bé làm chủ bữa ăn, tự lựa chọn và đưa thức ăn vào miệng, từ đó hình thành kỹ năng ăn uống và vị giác một cách tự nhiên. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá khái niệm ăn dặm BLW là gì, so sánh với các phương pháp ăn dặm phổ biến khác, và đặc biệt là gợi ý thực đơn ăn dặm BLW theo từng giai đoạn phát triển của bé.
1. Ăn dặm BLW là gì?
Ăn dặm BLW là viết tắt của cụm từ “Baby Led Weaning”, tạm dịch là “ăn dặm do bé tự chỉ huy”. Đây là phương pháp cho phép bé tự ăn bằng tay ngay từ khi bắt đầu ăn dặm, thường là từ 6 tháng tuổi trở đi. Thay vì được đút cháo, bột như phương pháp truyền thống, bé sẽ được tiếp xúc trực tiếp với thức ăn dạng rắn, đã được cắt, nấu mềm và an toàn để có thể tự cầm nắm và đưa vào miệng.
Điểm đặc biệt của ăn dặm BLW là trao quyền chủ động cho bé. Bé được lựa chọn ăn gì, ăn bao nhiêu, và ăn như thế nào. Điều này giúp kích thích sự phát triển của kỹ năng vận động tinh (cầm nắm, phối hợp tay-mắt) và vị giác, đồng thời tạo nên thói quen ăn uống tích cực ngay từ nhỏ.
2. Ưu nhược điểm của ăn dặm BLW
2.1. Ưu điểm
Một trong những lợi ích lớn nhất của ăn dặm BLW là thúc đẩy khả năng tự lập ở trẻ. Bé học cách lắng nghe cảm giác đói – no của bản thân, từ đó ăn một cách chủ động và tự nhiên. Phương pháp này cũng giúp bé rèn luyện kỹ năng nhai nuốt từ sớm, phát triển các cơ hàm và thói quen ăn uống lành mạnh.
Ăn dặm tự chỉ huy còn hỗ trợ bé hình thành mối quan hệ tích cực với thực phẩm, giảm thiểu nguy cơ biếng ăn, kén ăn khi lớn lên. Đồng thời, cha mẹ có thể tiết kiệm thời gian chế biến và đút ăn, chỉ cần chuẩn bị bữa ăn chung cho cả nhà với một số điều chỉnh phù hợp cho bé.
2.2. Nhược điểm
Dù có nhiều ưu điểm, ăn dặm BLW cũng không tránh khỏi những hạn chế. Một trong số đó là nguy cơ hóc nghẹn nếu không theo dõi kỹ hoặc không chuẩn bị thức ăn đúng cách. Bên cạnh đó, lượng thức ăn bé nạp vào thời gian đầu có thể khá ít, khiến cha mẹ lo lắng về vấn đề dinh dưỡng.
Phương pháp ăn dặm chỉ huy cũng đòi hỏi cha mẹ phải kiên nhẫn, tin tưởng vào khả năng của con và sẵn sàng chấp nhận sự bừa bộn trong giai đoạn tập ăn.
3. So sánh ăn dặm BLW với ăn dặm kiểu Nhật và truyền thống
| Tiêu chí | Ăn dặm truyền thống | Ăn dặm kiểu Nhật | Ăn dặm BLW (tự chỉ huy) | ||
| Cách ăn | Đút muỗng, thức ăn nghiền nhuyễn | Đút muỗng, thực phẩm mềm và được chế biến tỉ mỉ | Bé tự ăn, cầm tay và lựa chọn thức ăn | ||
| Vai trò của bé | Thụ động, phụ thuộc người lớn | Thụ động, ăn theo thực đơn người lớn định sẵn | Chủ động, tự chọn món, lượng ăn | ||
| Phát triển kỹ năng | Chậm phát triển kỹ năng nhai, cầm nắm | Có luyện kỹ năng nhai dần qua độ thô tăng dần | Phát triển tốt kỹ năng nhai, vận động tinh | ||
| Chuẩn bị bữa ăn | Đơn giản, nhanh gọn nhưng kém đa dạng | Cầu kỳ, đòi hỏi sự tỉ mỉ cao | Đơn giản, dùng chung nguyên liệu với bữa cơm gia đình | ||
| Kiểm soát lượng ăn | Lượng ăn của bé sẽ phụ thuộc vào sự kiểm soát của người lớn | Lượng ăn của bé sẽ phụ thuộc vào sự kiểm soát của người lớn | Bé tự kiểm soát và quyết định lượng ăn mỗi bữa | ||
| Mức độ bừa bộn |
|
| Thường khá bừa bộn trong thời gian đầu |
4. Thời điểm bắt đầu ăn dặm BLW
Thời điểm lý tưởng để bắt đầu ăn dặm BLW là khi bé tròn 6 tháng tuổi và có đủ các dấu hiệu sẵn sàng như:
Bé ngồi vững khi được hỗ trợ hoặc ngồi một mình
Bé có thể tự đưa đồ vật vào miệng
Bé có hứng thú với thức ăn người lớn
Phản xạ đẩy lưỡi giảm dần
Lúc này, hệ tiêu hóa của bé đã phát triển đủ để xử lý thức ăn rắn ở mức độ mềm, cha mẹ có thể yên tâm bắt đầu hành trình ăn dặm tự chỉ huy cùng con.
5. Nguyên tắc ăn dặm BLW
Khi áp dụng ăn dặm BLW, cha mẹ cần lưu ý một số nguyên tắc cơ bản:
An toàn là trên hết: Cắt thức ăn thành hình que, nấu mềm và dễ cầm nắm. Tránh các loại thực phẩm có nguy cơ gây nghẹn như nho nguyên trái, hạt, thức ăn trơn trượt.
Không ép bé ăn: Bé có quyền quyết định ăn hay không. Cha mẹ nên tạo môi trường ăn uống vui vẻ, không áp lực.
Ăn cùng gia đình: Bé nên được ngồi ăn cùng mâm với cả nhà để học hỏi hành vi ăn uống và tạo cảm giác hứng thú.
Không dùng muỗng đút: Bé nên tự cầm tay ăn, rèn luyện kỹ năng cầm nắm và đưa thức ăn vào miệng.
Theo dõi sát sao: Luôn ngồi cạnh bé khi ăn để đảm bảo an toàn và kịp thời xử lý khi cần thiết.
6. Thực đơn ăn dặm BLW theo từng giai đoạn
6.1. Giai đoạn 6 – 8 tháng
Ở giai đoạn này, bé mới làm quen với thức ăn, do đó các món cần được chế biến mềm, dễ cầm như:
Cà rốt hấp cắt que
Bí đỏ hấp mềm
Chuối chín cắt dọc
Cơm nắm nhỏ từ gạo Japonica – loại gạo mềm dẻo, giàu dưỡng chất, hỗ trợ hình thành vị giác lành mạnh cho bé.
6.2. Giai đoạn 9–12 tháng
Bé bắt đầu cải thiện khả năng nhai và vận động tinh, có thể thử:
Thịt gà luộc xé nhỏ
Trứng luộc bổ múi cau
Cơm cuộn rong biển mềm
Rau cải ngọt hấp mềm
6.3. Giai đoạn trên 12 tháng
Bé có thể ăn cùng với bữa chính của gia đình, thức ăn cắt nhỏ phù hợp với khả năng nhai:
Mì ăn dặm rau củ Anpaso nấu mềm
Đậu phụ chiên non
Trái cây tươi như lê, xoài chín
Bánh ăn dặm xốp tan dễ cầm nắm
Thực đơn nên phong phú, đa dạng thực phẩm để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và tránh tình trạng kén ăn.
Kết luận
Ăn dặm BLW – phương pháp ăn dặm tự chỉ huy – không chỉ giúp bé phát triển kỹ năng nhai, nuốt và vận động tinh, mà còn tạo nền tảng cho một mối quan hệ tích cực với thức ăn. Dù không phải là lựa chọn dễ dàng ngay từ đầu, nhưng với sự kiên nhẫn và đồng hành đúng cách của cha mẹ, bé sẽ từng bước làm chủ bữa ăn của mình. Đừng quên rằng việc chuẩn bị thực đơn ăn dặm BLW khoa học, đa dạng, và sử dụng nguyên liệu an toàn như gạo Japonica hay mì ăn dặm rau củ Anpaso chính là yếu tố giúp hành trình ăn dặm chỉ huy của bé trở nên suôn sẻ và thú vị hơn.
